ناج ماركتينگ فرآيندی است برای برقراری ارتباط با پيامهای بازاريابی كه با توسل به روانشناسی افراد، رفتار مطلوب را تشويق میكند. میتوان گفت که ناج مارکتینگ با ارائه پیشنهادات و راهکارهای جدید، به طور کاملا غیرمستقیم بر روند تصمیمگیری و انتخاب مشتریان تاثیر میگذارد. در واقع هدف ناج مارکتینگ، مداخله غیراجباری در راستای تغییر رفتار افراد است. در اين مقاله قصد داريم شما عزیزان را به طور کامل با این مفهوم و جزئيات آن آشنا نماييم. به همين خاطر از شما همراهان دعوت میكنيم تا انتهای مقاله همراه ما باشيد.
تاریخچه ناج مارکتینگ
ریچارد تایلر و کاس سانستین، نویسندگان کتاب محبوب ناج یا سقلمه هستند که در کتاب خود این پدیده را چنین تعریف میکنند: ناج به معنای سقلمه است و زمانی در مارکتینگ به کار میرود که قصد داریم از معماری استفاده کنیم. در این استراتژی تلاش بر این است که بدون از بین بردن قدرت انتخاب مشتریان، تنها با یک مداخله کوچک، تصمیم نهایی آنان را در جهت اهداف خود تغییر دهیم. به بیانی دیگر، ناج یعنی تلنگر و کلا هر عاملی است که سبب تغییر رفتار فرد و تغییر در تصمیمات وی شود؛ بدون اینکه او را به سختی بیندازد. این سقلمه باید خیلی راحت و به دور از اجبار باشد و فرد را به شدت ترغیب کند که آن کار را انجام دهد، یعنی رد کردن کار برای شخص سخت باشد.
مطالعه کنید: همه چیز درمورد بازار یابی درونگرا
ریچارد تایلر، پدر علم اقتصاد رفتاری و دانیل کانمن، اقتصاددان و روانشناس معروف، بیشتر انتخابهای انسان را تحت تاثیر سوگیری شناختی و حدس و گمان میدانند. بنابراین اقتصاددانان و دولتمردان باید تا جای ممکن، افراد را ترغیب نمایند تا با سقلمههای درست، تصمیمات بهتری بگیرند. این افراد در کتابهایشان عنوان میکنند که میتوان با تکیه بر علم روانشناسی، آمارهای جامعهشناسی و رفتارشناسی، افراد را به سمت انتخابهای درست هدایت نمود. افراد به دو صورت غریزی و احساسی و یا نظاممند و منطقی تصمیمگیری میکنند. به نقل از خانم باربارا ساهاکیان، متخصص علوم اعصاب، همه افراد در طول روز حداقل 3500 بار تصمیمگیری انجام میدهند. بنابراین ناج مارکتینگ با استفاده از استراتژیهای خود، به افراد در فرآیند تصمیمگیری و انتخابهای بهتر کمک خواهدکرد. میتوان گفت ناج زمانی کارآمد خواهدبود که انتخابهای فردی را از غریزه و خطای شناختی دور نگه دارد.
نمونههایی موفق از انجام ناج مارکتینگ در جهان
حمایت رسانهها از ناج مارکتینگ و تئوری ناج چشمگیر بوده است؛ به طوریکه برخی از روزنامهنگاران، آن را شیوهای معجزهآسا در جهت ارتقای سطح زندگی و سلامت افراد میدانند. حال که در مورد این تئوری مطالبی را ارائه نمودیم، بهتر است نمونههای موفق ناج ماركتينگ در دنيا را نيز معرفی كرده تا قضيه بهتر برايتان روشن شود.
جمعآوری فيلتر سيگار در خيابانهای لندن
یکی از نمونههای معروف استفاده از این تئوری، تشویق مردم در کاهش زباله ته سیگار در شهر لندن بوده است. به شکلی که در سطح شهر، سطل زبالههاي دوقلويی قرار دادند و بر روی يكی از آنها نام لئونارد مسی و بر روی ديگری نام كريس رونالدو قرار داشت. در بالای سطل زباله نيز اين سئوال را مطرح كرده بودند كه كدام يك بهترين بازيكن فوتبال در دنيا است؟ با اين روش خلاقانه، به راحتي توانستند طرفداران را به شكلی كاملا داوطلبانه به مشاركت تشويق كنند و نتيجه نشان داد كه پس از گذشت 12 هفته، ته سيگارهای رها شده در سطح معابر به 46 درصد كاهش يافت.
ناج مارکتینگ روی پلههای ایستگاههای مترو
با توجه به تاثیر تحرک روزانه در سلامت بدن، مترو استکهلم توانست مردم را به استفاده از راه پله تشویق کند. راه پلههای این مترو درست شبیه به یک پیانو موزیکال طراحی شدند و همین خلاقیت، استفاده از راه پله را 70 درصد افزایش داد. راه پله مترو هامبورگ نیز به صورت مسیر دو و میدانی طراحی شد تا افراد در هنگام بالارفتن از این پلهها، احساس کنند قهرمان المپیک هستند.
مطالعه کنید: سئو چیست؟
فرودگاه آمستردام
در مثالی ديگر، در فرودگاه شيپخول آمستردام، روش طنزآميز و جالبی براي آداب صحيح استفاده از سرويس بهداشتی آقايان در نظر گرفتند. برای كاهش پاشيدن ادرار به اطراف كاسه توالت، برچسب يك مگس كوچك را در كنار چاه قرار دادند. با اين روش افراد تشويق شدند كه موقع دستشويی كردن، مگس را نشانه بگيرند و اين روش در كاهش مصرف آب و صرفهجويي در هزينه شستوشوی مداوم سرويس بهداشتی تاثير بسزايی داشت.
تغيير رژيم غذايی كاركنان شركت گوگل
گوگل نيز با اين روش توانست عادات غذايی كاركنان خود را تغيير دهد. از آنجايی كه اين شركت متوجه اين موضوع شد كه كاركنان به ميان وعدههای شيرين و پركالری تمايل بيشتری نشان میدهند، بنابراین تصمیم گرفت میان وعدههای شیرین مثل کیک و شیرینیها را در بستهبندیهای مات و سبزیجات و نوشیدنیهای بدون قند را در قفسههای در دسترس قرار دهد. با این روش پس از مدتی مصرف خوراکیهای شیرین 9 درصد و مجموع کالری مصرفی کارکنان شرکت نیز 7 درصد کاهش پیدا کرد.
کلیک کنید: کنیبالیزیشن چیست؟
عواملی که سبب تاثیر ناج مارکتینگ بر تصمیمگیری فردی میشود:
عواملی که از دید روانشناسی سبب تاثیر ناج مارکتینگ بر تصمیمات فردی میشوند شامل سوگیری توجه، سوگیری در دسترس بودن، تایید اجتماعی، میانبرهای ذهنی و سوگیری کمیاب بودن است. اما ناج مارکتینگ با کمترین هزینه بر این سوگیریها غلبه نموده و مشوق افراد میشود تا انتخابهای بهتری داشته باشند.
انتقادها به ناج مارکتینگ
برخی از منتقدین، تئوری ناج را روشی غیراخلاقی و در جهت فریب مشتریان میدانند. در کتابی تحت عنوان ملاحضات اخلاقی ناج مارکتینگ، به برخی تعهدات در استفاده از این روش اشاره شده است. این کتاب بیان میدارد که روشهای به کارگیری استراتژی ناج، نباید در جهت گمراهی مشتریان باشد و بهتر است تاثیر مثبتی در زندگی و فرآیند تصمیمگیری افراد بگذارد. ریچارد تایلر در مقالهای به سئوالات پیرامون مسائل اخلاقی در استفاده از این تئوری پاسخ داد. تایلر تاکید کرد که ناج مارکتینگ باید از 3 قانون پیروی نماید:
- ناج مارکتینگ باید راحتترین مسیر را برای افراد فراهم آورد؛ به طوریکه مشتری با کمترین زحمت بتواند مسیر پیشنهادی شما را انتخاب کند.
- ناج مارکتینگ باید افراد را به کاری عاقلانه و مثبت تشویق کند که در جهت منافع آنها باشد.
- استفاده از این استراتژی باید شفاف باشد و سبب گمراهی افراد نشود.
در نتیجه میتوان گفت که استراتژی ناج زمانی کارآمدتر خواهدبود که مشتری را تحت فشار قرار ندهد؛ چرا که اجبار، مشارکت مشتری را کم کرده و سبب عدم اعتماد آنها میشود.
سخن پایانی
ناج مارکتینگ نقش بسیار مهمی در دیجیتال مارکتینگ ایفا میکند. ناج مارکتینگ به صاحبان مشاغل کمک میکند تا شیوههای موثری را در جهت اهداف خود به کار گیرند. گاهي اوقات تمام چيزي كه براي ايجاد حس مشاركت در مخاطبان نياز داريم، تلنگر زدن به احساسات و عواطف آنان است كه مستقيما روی رفتارشان تاثيرگذار میباشد. وظيفه يك ماركتر اين است كه با هدف قرار دادن همين احساسات به ظاهر كوچك، به اهداف خود دست يابد.
امیدواریم این مطلب برای شما مفید بوده باشد. حتما نظر و ایده خود را در کامنت باما به اشتراک بگذارید.🌹🌹🌹
